Eurostack is een Europees initiatief van een brede coalitie van juristen, academici, politici en bedrijven. Het biedt zowel een framework als een roadmap voor een onafhankelijke en soevereine Europese IT-infrastructuur, door de hele stack heen.
Aan de basis ligt een zorgwekkende constatering: 80% van de IT-resources die Europa vandaag gebruikt en waarvan het steeds afhankelijker wordt, komt van buiten Europa. Onze AI komt uit de VS, chips uit Azië en Amerika. We produceren nauwelijks eigen servers en onze clouddiensten zijn vrijwel exclusief in handen van Amerikaanse aanbieders. Kortom, onze samenleving draait op IT, maar we zijn de controle kwijt.
Europa moet in actie komen. Geen halve maatregelen zoals een subsidie hier of daar, maar met een duidelijk masterplan, heldere beleidskeuzes én de bereidheid om daarin structureel te investeren.
Tijdens het evenement dat Dutch Cloud Community op 18 juni samen met TNO organiseert, zal Cristina Caffarra, een van de initiatiefnemers van Eurostack, het framework toelichten. Wil je meer weten? Aan het einde van dit artikel vind je een link naar dit evenement.
De publieke sector is in Europa een grote afnemer van digitale diensten, maar wordt momenteel grotendeels bediend door Amerikaanse “hyperscalers”. Hoewel deze bedrijven hun diensten soms als ‘soeverein’ presenteren, wordt dat vaak bekritiseerd als “sovereignty washing”.
Eurostack pleit daarom voor een verplichte “Buy European”-regel. Door de EU-aanbestedingsrichtlijn te hervormen moeten Europese aanbieders een eerlijke kans krijgen.
In een recent gepubliceerde whitepaper worden drie strategische pijlers gepresenteerd om de digitale autonomie van Europa te versterken:
De drie pijlers van Eurostack:
- Buy European: overheden zouden vaker moeten kiezen voor Europese IT-oplossingen. Daarmee wordt de vraag en dus ook het aanbod van Europese technologie gestimuleerd. In de whitepaper wordt precies gedefinieerd wat als “Europees” geldt, inclusief suggesties om ook de private sector te stimuleren, bijvoorbeeld via prikkels en aanbestedingsvoorwaarden.
- Sell European: zichtbaarheid en beschikbaarheid van Europese digitale producten moeten worden vergroot. Daarbij zijn interoperabiliteit en open standaarden essentieel, zodat afnemers makkelijker Europese alternatieven kunnen vinden voor dominante Amerikaanse platforms.
- Fund European: door meer ruimte te geven aan Europese bedrijven in de digitale sector, ontstaan er kansen voor private investeringen. Tegelijk wordt voorgesteld om ook gericht publieke middelen in te zetten, bijvoorbeeld via een mogelijk nieuw “EuroStack-fonds”, om Europese digitale soevereiniteit en veiligheid te ondersteunen waar de markt tekortschiet.
De whitepaper doet ook concrete aanbevelingen voor implementatie:
- Verplichte “Buy European”-regelgeving bij overheidsaanbestedingen op basis van criteria als:
- Geen lock-in (bv. via open source)
- Volledige juridische controle binnen Europa
- Lokale opslag van data en infrastructuur
- Transparantie en controleerbare veiligheid
- Bijdrage aan het Europese ecosysteem
- Stimuleer openheid en interoperabiliteit via open standaarden en open source software
Wat is een “Europese” leverancier?
Volgens Eurostack is een leverancier Europees als:
- Het hoofdkantoor in Europa gevestigd is
- Meer dan 50% van R&D (kosten of personeel) in Europa plaatsvindt
- Meer dan 50% van de zeggenschap in Europese handen is
- Het bedrijf hoofdzakelijk belasting afdraagt in Europa
- Het onder Europese wetgeving valt
Hoe wordt “Buy European” toegepast?
De whitepaper pleit voor een daadkrachtige aanpak, zonder achterdeuren:
- Meetbare doelstellingen: bijvoorbeeld 25% van nieuwe contractwaarde in 2025 naar Europese leveranciers, oplopend naar 50% in 2030
- Directe actie: start nu al met het inkopen van beschikbare Europese SaaS-oplossingen
- Multisourcing: zorg dat bij elk contract minstens één Europese leverancier betrokken is
- Pre-commerciële aanbestedingen: investeer in de ontwikkeling van nieuwe Europese technologie via overheidsopdrachten
- Heropen bestaande contracten: voeg waar mogelijk een Europese leverancier toe
- Betrek het MKB: vereenvoudig regels zodat ook kleinere Europese bedrijven kunnen meedingen.
- Verplichte interoperabiliteit / no lock-in: overheidsoplossingen moeten vervangbaar en overdraagbaar zijn
De kernwaarden van Eurostack zijn: soevereiniteit, duurzaamheid, privacy by default, security, decentrale governance en interoperabiliteit.
Inmiddels hebben meerdere Europese landen, waaronder Duitsland en meer dan honderd bedrijven zich achter het initiatief geschaard.
Bijeenkomst over Europese initiatieven soevereine cloud
Wil je weten hoe Europa weer grip krijgt op zijn digitale toekomst? Kom dan op 18 juni naar het evenement van Dutch Cloud Community en TNO!
Inschrijven hiervoor kan hier
